Gelecek nesillere daha çok sakız ağacı bırakmak ve sakız ağaçlandırılmasına destek olmak amacıyla uzun yıllardan beri çeşitli çalışmalara imza atan Falım şimdi de Tohum Derneği iş birliği ile “Falım’la Yeşeren Sakız Ağaçları” projesini başlattı. İzmir ve Çeşme’de damla sakızının teknik olarak geliştirilmesi, sektöre ve ülkeye kazandırılmasını amaçlayan proje; İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA), İzmir Orman Bölge Müdürlüğü, Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü ve Gülbahçe Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi katkıları ile yürütülüyor.
2023 yılında başlatılan ve damla sakızının önce Türkiye sonra dünya çapında bilinir hale gelmesi ve “Çeşme’nin damla sakızı” olarak anılmasının hedeflendiği proje kapsamında aynı zamanda damla sakızının doğal yayılım alanında varlığını artırarak sürdürebilmesi için de çalışmalar yapılacak.
İzmir’de faaliyet gösteren Gülbahçe Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi de proje kapsamında iş birliği yapılan kuruluşlar arasında. Bu kapsamda projenin önemli yapı taşlarından biri olan yerel kadın girişimi kooperatifi ile protokol imzalanarak, proje kapsamında dikilen damla sakızı ağaçlarının kullanım hakları kadınlara devredildi. Kooperatif üyesi kadınların bu ağaçlardan elde ettikleri sakızları kullanarak damla sakızlı kurabiye, damla sakızlı macun gibi ürünler üretmesi planlanıyor. Yine proje kapsamında Gülbahçe Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi’ne hibe destekleri sağlanarak kadın girişimi maddi olarak da destekleniyor
“İtalya, Yunanistan ve Türkiye’yi kapsayacak bir sakız rotası oluşturulacak”
Sakız ağaçları ile ilgili yeni projeleriyle ilgili konuşan Mondelēz International Türkiye Genel Müdürü İhsan Karagöz şu açıklamaları yaptı: “Hepimizin bildiği üzere iklim değişikliği günümüzde dünyamızın karşı karşıya olduğu en büyük çevresel sorunlardan biri. Mondelez International Türkiye olarak biz de bu soruna sakız ağaçlarının artırılması boyutundan yaklaşıyoruz. Adını verdiği Sakız Adası ile Çeşme yöresinde doğal olarak yetişen ve reçinesinden yararlanılan ekonomik değeri yüksek, endemik bir bitki türü olan aynı zamanda “Altın damlayan ağaç” olarak da anılan sakız ağacı, ekonomik değeri ve doğaya katkısının yanı sıra topraklarımızın ve kültürümüzün bir mirası. Bu noktada ülkemizde sakız üretimini arttırarak, yöre ve ülke ekonomisine de gelir sağlayarak bu konuda kalıcı çözüm üretmek ise oldukça önemli. Bugüne kadar yaptığımız çeşitli projeler kapsamında 1000’den fazla sakız ağacını ülkemiz topraklarına kazandırdık. Şimdi yine sürdürülebilir katkı yapmak hedefiyle yola çıktık ve değerli paydaşlarımızın da desteğiyle gelecek nesillere daha çok sakız ağacı bırakabilmek için “Falım’la Yeşeren Sakız Ağaçları” projesini hayata geçirdik. Bu kapsamda da 500 sakız ağacı fidanı dikmenin mutluluğunu yaşıyoruz.
Karagöz, projenin önümüzdeki dönem çalışmaları ile ilgili de şunları söyledi: “Önümüzdeki sene için projede AR-GE çalışmalarına, tanıtım ve görünürlük çalışmalarına odaklanılması planlanmakta. Bu çalışmalarla da damla sakızı yetiştiriciliğinin İzmir ve Çeşme’de, son yıllarda dünyada yeni bir trend haline gelen agro turizmin Türkiye’deki yansımasını oluşturabilecek bir girişim olmasını öngörmekteyiz. Ayrıca projenin gelecek dönem hedefleri arasında damla sakızının Çeşme’nin simgesi haline getirecek özellikle gastronomi ile ilgili çalışmalara ağırlık verilmesi var. Bu kapsamda İtalya, Yunanistan ve Türkiye’yi kapsayacak bir sakız rotası oluşturulacak ve damla sakızının sosyal ve mutfak kültürümüzdeki yeri, tarihsel gelişimi tespit edilerek rehber kılavuz oluşturulacak.”
Falım 10 yıldır sakız ağaçlarının arttırılmasına destek veriyor
Falım, 2013 yılından beri sakız ağaçlarını anavatanı olan ülkemize kazandırmak için çeşitli çalışmalar gerçekleştiriyor. Bu doğrultuda ilk olarak TEMA Vakfı ve Orman Genel Müdürlüğü iş birliğiyle Sakız Ağacı Klon Parkı Projesi’ni başlattı. Bu projede sakız ağaçlarının sahip olduğu genetik çeşitliliğin koruma altına alınarak doğru bir ekonomik modele yönlendirilmesini ve sürdürülebilir yönetiminin sağlanmasını hedefledi. Proje kapsamında 935 adet fidanı klon parkına dikti. Böylelikle dünyada yalnızca Türkiye’de Çeşme’de ve Yunanistan’da Sakız Adası’nda yetişen damla sakızı ağacının Türkiye topraklarında güvence altına alınarak gelecek nesillere aktarılması için ilk adımlarını attı. 2020 yılında ise Ege Orman Vakfı iş birliği ile Sakız Ağacı Ağaçlandırma Projesini hayata geçirdi. Bu kapsamda da 140 adet Sakız Ağacı Fidanı dikti.
Tohum Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Musa Kaya da damla sakızının ülkemiz için önemli bir değer olduğunu vurgulayarak Falım’la Yeşeren Sakız Ağaçları projesi kapsamında yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi: “2023 yılının ocak ayında başlatılan proje kapsamında Çeşme Ovacık bölgesinde, Gülbahçe Kadın Kooperatifi ile birlikte 500 adet aşılı, boylu fidanın dikimi gerçekleştirildi. Demircili ve Çiftlikköy’de daha önce dikimleri gerçekleştirilen sakız fidanlarının da iyileştirme ve bakım çalışmaları yapıldı ve böylelikle bölgedeki tüm sakız fidanları için bir standart getirilmeye çalışıldı. Yine proje kapsamında proje paydaşı olan Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü uzmanlarınca damla sakızı yetiştiriciliği, bakımı, sulama, sakız üretimi ve hasat edilmesi konularının yanı sıra doğa dostu tarım, iklim değişikliği gibi konularda eğitim verildi. Eğitimlere Gülbahçe Kadın Kooperatifi ile birlikte bölgede konuya ilgi duyanlar, yetiştiriciler, girişimciler de katıldı. Ayrıca damla sakızının üretim problemlerinin çözümü ile ilgili Araştırma Enstitüsü tarafından bir rapor hazırlanarak, üreticiler bilgilendirildi.”
“Sakız, Türk mutfağının pırlantası”
İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Gastronomi ve Mutfak Sanatları Dr. Öğretim Üyesi Betül Öztürk, ise sakızın gastronomi açısından önemi ve projenin ilerleyen dönemlerinde gastronomi yönünden yapılması planlanan faaliyetlerden bahsetti: “Gastronomik anlamda önemli bir tarihsel geçmişe sahip damla sakızı, Osmanlı mutfağında balıktan kırmızı ete, tatlılardan çorbalara kadar çeşitli yemek tariflerinde kullanıldı. Damla sakızlı Türk lokumu ise dünyaca bilinen en önemli değerlerimizin başında geliyor. ‘Falım’la Yeşeren Sakız Ağaçları’ projesi, damla sakızının sofralarımızdaki sürdürülebilirliğini sağlamak ve sağlıklı beslenmeye olan katkısını artırmak açısından büyük önem taşıyor. Proje kapsamında, yeni yemek tarifleri de geliştirerek damla sakızının mutfağımızda daha çok yer almasını hedefliyoruz. Buna ek olarak damla sakızı içerikli, raf ömrü uzun yeni gıda ürünlerinin hazırlanması da planlanıyor. Turizm sektöründe prestijli bir derecelendirme sistemi olan Michelin Rehberi’nin İzmir ve Çeşme’yi lokasyon olarak listesine eklemesiyle birlikte Türk mutfağımızın pırlantası olan damla sakızını yurt dışına tanıtma fırsatı bulacağız. Bu sayede damla sakızı, ekonomik bir değer olarak da ülkemize daha çok katkı sağlayabilecek. ‘Falım’la Yeşeren Sakız Ağaçları’ projesi de bu noktada zamanlama olarak da oldukça önemli ve değerli bir çalışma olarak karşımıza çıkıyor”.
